Havacılık ve Uzay Mühendisliği Nedir, Ne İş Yapar, İş İmkanları Nelerdir?
- Furkan Sağlam
- 5 gün önce
- 5 dakikada okunur
Bu yazımızda Havacılık ve Uzay Mühendisliği eğitimi almak isteyen veya bu meslek sınıfının kapsamını öğrenmek kişiler için detaylı bir rehber sunmak amaçlanmaktadır.
İçindekiler
Havacılık ve Uzay Mühendisliği Nedir?
Havacılık ve uzay mühendisliği hem havacılık hem de uzay disiplinlerinin bir lisans eğitiminde verildiği genellikle 4 yıllık bir üniversite bölümüdür. İngilizce hazırlık eğitimi de dahil edildiğinde bazı üniversitelerde eğitim toplam 5 yıl sürmektedir. Türkiye'de uçak/havacılık mühendisliği, uzay mühendisliği olarak ayrı bölümler de mevcuttur.
Havacılık ve uzay mühendisliği, atmosfer içinde ve atmosfer dışında (uzay) hareket eden araçların tasarımı, üretimi, geliştirilmesi ve testleriyle ilgilenen disiplindir. Havacılık/Uçak mühendisliği daha çok uçak, helikopter ve insansız hava araçları gibi konulara odaklanırken; uzay mühendisliği, uydular, uzay araçları, roketler gibi konularla ilgilenmektedir.
Uçak veya Uzay mühendisliği öğrenciler için bir tercih olabilir ancak Havacılık ve Uzay mühendisliği hem havacılık hem de uzay alanında kapsamlı bir çalışma fırsatı sunacaktır. Ancak uçak mühendisliği eğitimi görmüş kişilerin uzay sektöründe, uzay mühendisliği eğitimi görmüş kişilerin de havacılık sektöründe çalışması imkansız değildir. Genel olarak verilen mühendislik disiplinleri benzer olacağı için her iki alanda da özelleşmek tamamen kişi insiyatifindedir.
Havacılık ve Uzay Mühendisleri Ne İş Yapar?
Havacılık ve uzay mühendisleri, roketler, uzay giysileri, uçaklar veya hava durumu tahmin sistemleri olsun, insanlığın en inanılmaz başarılarından bazılarından sorumludur. Bu alandaki mühendisler, dünyadaki en heyecan verici ve gelişmiş teknolojilerden bazılarını tasarlar, planlar ve test eder. Bu sektörde bir kariyer seçerseniz, kanat tasarımı (aerodinamik), motor montajı (tahrik), yakıt verimliliği, uzay teknolojisi veya hava kazalarını araştırma gibi konularda çalışabilirsiniz.
Ancak genel olarak iş ve sorumluluklara bakıldığında aşağıdaki başlıklar öne çıkmaktadır:
-Hava/uzay araçlarının aerodinamik analizini ve tasarımını yapmak.
-Yapı ve malzeme hesapları ile güvenli uçuş şartlarını sağlamak.
-Motor ve itki sistemlerinin tasarımı ve verimlilik analizini yürütmek.
-Uçuş kontrol sistemleri (elektronik, yazılım ve mekanik) üzerinde çalışmak.
-Uçuş testleri yapmak ve verileri analiz etmek.
-Yeni nesil hava ve uzay araçları için Ar-Ge çalışmaları yapmak.
-Simülasyonlar ve modellemelerle görev senaryoları geliştirmek.
İş ve sorumluluklar ne kadar global olsa da mühendisin sorumlulukları ülkelerin gelişmişlik seviyeleri, şirketleri ve projelerine bağlı olarak değişmektedir. Gelişmiş bir ülkedeki havacılık ve uzay mühendisi uzay itki sistemleri tasarlaması beklenirken, daha az gelişmiş olan ülkedeki bir havacılık uzay mühendisinin çalıştığı şirket için internetten doğru uzay hizmeti seçimi yapması beklenebilir.
Havacılık ve Uzay Mühendisliği Eğitimi Hangi Alt Disiplinlerle İlgilenir, Genel Eğitim İçeriği?
Havacılık ve uzay mühendisliği fizik ve matematik temelli bir bölümdür. Fizik, Matematik, Termodinamik, Statik, Dinamik, Malzeme Bilimi, Diferansiyel Denklemler, Sayısal Yöntemler gibi temel mühendislik derslerinin yanı sıra Aerodinamik, Isı Transferi, Yapısal Analiz ve Mekanik İtki Sistemleri (Jet Motorları, Roketler), Uçuş Mekaniği ve Kontrol, Akışkanlar Mekaniği, Hava/Uzay Aracı Tasarım, Aviyonik Sistemler, Bilgisayarlı Tasarım (CAD/CAE) ve Simülasyon Uçak/Uydu Tasarımı gibi bölüm ve seçmeli dersleri de başarıyla tamamlamak gerekir.
İlginizi Çekebilir : Jet Motoru Nedir, Nasıl Çalışır ve Faydaları Nelerdir?
İlginizi Çekebilir : Uçaklar Nasıl Uçar, Temel Aerodinamik Kuvvetler Nelerdir?
İlk 2 yıl temel mühendislik derslerinin yanı sıra başlangıç düzey havacılığa giriş gibi bölüm dersleri de verilir. İlerleyen eğitim dönemleri 3. ve 4. sınıfta havacılık ve uzay bölüm dersleri ağırlıklı bir eğitim işlenir. Makine mühendisliğinin bir alt disiplini olan havacılık uzay mühendisliği, akışkan mekaniği üzerine özelleşmiş bir alandır. Akışkan bilimiyle ilgilenmesi sebebiyle havacılık ve uzay mühendisi adayı için fizik ve matematik becerisi oldukça önemlidir.
Havacılık ve Uzay Mühendisleri Hangi Sektörlerde/Şirketlerde Çalışabilir?
Havacılık ve uzay mühendisliği Türkiye'de ve dünya çapında oldukça geniş çalışma alanına sahiptir. Dünya çapında oldukça prestijli bir meslek olmasının yanı sıra Türkiye'de Savunma Sanayii sektöründeki yatırımların artmasıyla son yıllarda yükselişte olan bir meslek grubudur. Ek olarak eğitim içerikleri benzer olduğu için havacılık ve uzay mühendisleri otomotiv, makine gibi sektörlerde de çalışabilmektedir.
1-Savunma ve Havacılık Sanayii
Bir havacılık ve uzay mühendisi, Türkiye'de özellikle önde gelen TUSAŞ (TAI), ASELSAN, ROKETSAN, HAVELSAN, STM, TEI gibi savunma sanayi kuruluşlarında mühendislik pozisyonlarında birçok projede yer alabilir. Proje sayısını ve yatırımların artmasıyla ülkemizde birçok alt yüklenici savunma sanayii şirketi kurulmuştur. Bu anlamda ilgili bölümün mezunları birçok alt yüklenici şirkette de istihdam şansı elde edebilir.
Unutulmamalıdır ki Savunma Sanayii sektöründe çalışmak için çoğu ülkede vatandaşlık şartı aranmaktadır. Yani Türk bir mühendisin ABD ordusu için kritik ürünler geliştiren bir Amerikan savunma sanayii şirketinde çalışabilmesi için ABD vatandaşı olması gerekmektedir. Bu durum çoğu ülkede uygulanmaktadır. Bazı uluslararası şirketlerin global programları olsa da vatandaşlık savunma sanayii için oldukça önemli bir kriterdir.
2-Uzay Şirketleri
Havacılık sektörünün yanı sıra uzay da milyar dolarlık projelerin olduğu oldukça gelişmiş bir endüstridir. İlgili bölüm mezunu, Türkiye'de özellikle TÜBİTAK UZAY, DeltaV, Türksat, Fergani, Plan's, Aselsan, Roketsan gibi kurumlarda uydu ve roket projelerinde yer alabilir. Henüz ülkemizde uzay alanında havacılık alanında olduğu kadar çok geniş bir çalışma sahası bulunmamaktadır.
Uzay mühendisliği alanında uzmanlaşmak ve kariyer yapmak isteyen adaylar için özellikle büyük uzay ajansları ve projeleri bulunan ülkeler daha iyi bir seçenek olabilir.
3-Sivil Havacılık
Havacılık ve uzay mühendisleri genellikle ülkemizde savunma sanayii sektöründe istihdam edilse de sivil havacılık sektöründe de geniş bir çalışma alanı mevcuttur. İlgili bölüm mezunları; THY Teknik, Pegasus Teknik, SunExpress Teknik gibi havayolları bakım ve mühendislik departmanlarında, uçak bakım-onarım (MRO) hizmetleri, insansız hava aracı (İHA) üretici firmalarda Ar-Ge ve test mühendisliği gibi pozisyonlarda istihdam olabilir.
4-Yurtdışı İmkanları
Havacılık ve uzay mühendisleri; NASA, ESA (Avrupa Uzay Ajansı), Boeing, Airbus, Lockheed Martin gibi global firmalarda istihdam edilebilmektedir. Özellikle yurtdışında kariyer hedefleyen havacılık ve uzay mühendisliği adaylarının Avrupa ve ABD merkezli yüksek lisans ve doktora programları üzerinden akademik veya sanayiye geçiş programlarını takip etmeleri tavsiye edilir.
5-Akademik Kariyer
Sektörde mühendis olarak çalışmanın yanı sıra havacılık ve uzay mühendisliği öğrencileri akademik alanda da çalışabilir. Üniversitelerde araştırma görevlisi, doktora sonrası araştırmacı ve öğretim üyesi olarak görev alarak Ar-Ge projelerinde çalışmak, bilimsel yayın yapmak gibi sorumlulukları olabilir.
Havacılık ve uzay gelişmekte ve yoğun AR-GE yatırımlarının olduğu bir alan olduğu için birçok akademik araştırma alanı bulunmaktadır.
Havacılık ve Uzay Mühendisliğini Kimler Tercih Etmeli/Etmemeli?
Genel olarak listelemek gerekirse bir havacılık ve uzay mühendisinin sahip olması gereken yetkinlikler/ilgi alanları:
-Uçaklar, uzay araçları ve ileri teknolojiye ilgi duyanlar
-Matematiksel modelleme ve fizik temelli problemlere çözüm üretmeyi sevenler
-Yaratıcı, analitik düşünen, sistem yaklaşımı geliştirebilen öğrenciler
-Profesyonel İngilizce yeterliliği
-Disiplinler arası çalışmalardan keyif alan ve mühendisliğin çeşitli dallarına ilgi duyanlar
Sonuç olarak havacılık ve uzay mühendisliği fizik, matematik ve İngilizce alanlarında belirli bir yetkinlik beklemektedir. Yetkinlik eğitim sürecinde geliştirilebilir ancak bu alanlara ilginiz ve yatkınlığınız olmadığını düşünüyorsanız farklı alanlara yönelmeniz tavsiye edilir. Eğitim ve meslek hayatı boyunca bu temel disiplinlerde birçok zorlukla karşılaşılması muhtemeldir, ilgi ve istekle aşılabilecek problemler ilginiz olmaması halinde sizi hayal kırıklığına uğratabilir.
Editör Tavsiyeleri
Havacılık ve uzay mühendisliği her mühendislik bölümü gibi zor bir bölümdür. Düzenli bir çalışma disiplini ve ilgi bekler. İlginiz ve isteğiniz zorlukları daha kolay aşmanızı sağlar. Fizik ve matematikten nefret eden biriyseniz tercihinizi daha detaylı değerlendirmeniz tavsiye edilir.
Tercih yaparken özellikle İngilizce dilinde eğitim almanız terminolojiye hakim olmanız ve kaynakları daha rahat kullanabilmeniz için oldukça önemlidir. Uluslararası kariyer fırsatlarına ulaşmak için sektörde İngilizce olmazsa olmazdır. Yurtiçinde kariyer hedefleyen bir adayın da İngilizce yeterliliğinin yüksek olması gerekmektedir.
Birçok üniversitede havacılık/uzay bölümünün açılmasıyla mezun sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Sektörde rekabetçi bir aday olmak için İngilizce yeterlilik seviyenizi ve genel not ortalamanızı yüksek tutmanız gerekmektedir. Üniversite süresince proje ve yarışmalarda yer almak ve temel mesleki becerileri kazanmak sizi bir adım öne geçirebilir.
Yurtiçinde özellikle savunma sanayii ana yüklenici şirketlerde rekabetçi yan haklar ve maaş sunulmaktadır. Sunduğu fırsatlar sayesinde birçok kişinin ilgisini çekmesinin yanı sıra savunma sanayii şirketleri adaylardan uzun mesai saatleri ve yoğun tempoda çalışabilme esnekliği beklemektedir. Meslek seçiminde maddi kaygılar bir kriter olabilir ancak ana tercih kriteri olmaması gerekmektedir.
Sonuç olarak Havacılık ve Uzay Mühendisliği, teknolojinin ön saflarında yer alan, prestijli ve dinamik bir mühendislik alanıdır. Zorlu ama bir o kadar da heyecan verici olan bu yolculuk, uçan araçlardan uzaya açılan kapılara kadar geniş bir perspektif sunar. Özellikle savunma sanayi, sivil havacılık ve uzay teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte bu alandaki mühendis ihtiyacı da artmaktadır.
Referanslar
Comments