Kemerleri Bağlayın: Uzay Turizmi Nedir?
- Işık Arda Yardımsever
- 30 Haz
- 5 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 18 Tem
Artık uzaya çıkmak için illaki astronot olmaya gerek yok. Bodruma veya Kaş’a gider gibi uzaya çıkabileceğimiz günlerdeyiz, yıllar sonra daha da yaygınlaşacak. Uzaya çıkıp ne yapılır diye sormayın, Dünya’nın muhteşem görüntüsünü görmek, yer çekimsiz ortamda uçan suyu içmek ve uzayda TikTok çekebilmek her gün erişebildiğimiz aktiviteler arasında değil. Bu yüzden bize bir uzay turizmi gerekiyor. Peki asıl soru, uzay turizmi nedir ve ne kadar ulaşılabilir? İkinci sorunun cevabı belli ama belki bir on yıl sonrasında daha erişilebilir olur. Uzun lafın kısası, uzay turizmine güzel bir uçuşa hazır olun!
İçindekiler
Uzay Turizmi Nedir?
Uzay turizmi, herhangi bir askeri, bilimsel veya ticari bir amaç olmadan uzaya çıkmaktır. Bu yolculuğu yapan kişilerin temel hedefi deneyimdir. Dünyanın atmosferi dışına çıkan ve yörüngeye oturan olarak ikiye ayrılır. Yani kısa zamanlı bir uzayda tatil olarak da düşünebilirsiniz. Elbette uzaya gitmek isteyenler için mükemmel bir yolculuk olsa da günümüzde herkesin ulaşabileceği bir opsiyon değildir.
Uzay Turizmi Nasıl Yapılır?
İlk olarak kişilerin bu servisi veren şirketlere bir uzay turizmi rezervasyonu yapması gerekir. Daha sonra yolcuların fiziksel ve ruhsal uygunluğu kontrol edilir. Eğer bir problem yoksa uçuş öncesi 1 haftaya kadar sürebilen eğitimlere başlanır ve sonunda yörüngeye çıkılır.
Uzay Turizmi Nasıl Gelişti?
Uzay turizmi, 1960’larda düşünülmeye başlayan bir fikirdi. 2001’de Dennis Tito’nun Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gitmesiyle ilk kez bir sivil turist uzaya çıktı. 2001-2009 arasında birkaç milyoner daha Rus Soyuz kapsülleriyle ISS’yi ziyaret etti. 2010 sonrası duraklama yaşansa da, SpaceX, Blue Origin ve Virgin Galactic gibi özel şirketler bu alana yatırım yaparak hazırlık sürecine girdi. 2021’de Jeff Bezos ve Richard Branson’ın uzaya çıkmasıyla birlikte uzay turizmi yeniden canlandı. Günümüzde bu sektör giderek büyüyor ve gelecekte daha erişilebilir hale gelmesi bekleniyor.
Uzay Turizmi Ne Zaman Başladı?
Uzay turizmi resmi olarak 2001’de başladı ancak fikir olarak önceden ortaya atılmış bir konseptti. Eski NASA mühesindisi Dennis Tito, 28 Nisan 2001 tarihinde Rus uzay aracı Soyuz TM-32 ile Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) 8 günlük bir deneyim yaşadı. Yolculuğun maliyeti yaklaşık 20 milyon dolar olarak tarihe geçti.
2001-2009 arasında ise 7 kişi Rusya’nın yardımıyla ISS’ye gitti. Bu kişiler arasında uzaya çıkan ilk Afrikalı olarak Mark Shuttleworth, Microsoft’un yöneticisi ve iki kez uzay turizmi yapan Charles Simonyi ve uzaya ilk defa çıkan hem kadın hem de İran kökenli olarak Anousheh Ansari akıllarda kaldı.
Ayrıca, ilk uzay turisti kimdir sorusuna Dennis Tito olarak da cevap vermiş oluyoruz. 59 yaşındayken uzaya çıkması kendisi için harika bir deneyim olmuştur.
Uzay Turizmi İçin Eğitim Gerekir Mi?
Kesinlikle. Uzay turistleri için yolculuk tipine göre üç farklı eğitim bulunur: Yörünge altı, yörüngesel ve ISS ziyareti.
Yörünge altı uçuş eğitimi 1-3 günlüktür ve en kısa olanıdır. Temel güvenlik, yer çekimsiz ortam denemeleri ve kalkış/iniş simülasyonları gerçekleştirilir.
Yörüngesel uzay turizmi için daha detaylı bir eğitim vardır ve 1-3 hafta sürebilir. İçeriğinde acil durum eğitimleri, uzay aracı sistemleri bilgilendirmesi, psikolojik ve fiziksel hazırlıklar bulunur.
Uzay istasyonu ziyareti ise en ciddi olanıdır ve NASA/ESA standartları gereği 3-6 ay kadar sürebilir. Bu eğitimler astronotların aldığı tam kapsamlı bir eğitime benzer.
Genel olarak bu eğitimlerde:
G-kuvvetine dayanıklılık
Yer çekimsiz ortam deneyimi
Kapsül basınç kaybı
Yangın ve oksijen arızası
Tahliye ve kurtarma senaryoları
Kapı kilitleme ve diğer emniyet uygulamaları
Kapalı alanda stres yönetimi
Öngörülemez durumlara karşı mental hazırlık
Gibi eğitimler içerir. Ayrıca kişilerin sağlık raporu, stres testleri, korku ve panik tepkilerinin de analizi yapılır.
Uzay Turizmi Yapan Şirketler
Uzay turizmi yapan yedi şirket olsa da hepsi aktif olarak hizmeti vermiyor. Maliyet, güvenlik ve yapım aşamaları planlandığı için ilerleyen yıllarda faaliyet gösterecekler. Elbette gelecekte aşağıda verdiğimiz tablo genişleyecek olsa da günümüzde ve yakın gelecekte uzay turizmi yapan firmalar:
Şirket | Yolculuk Tipi | Deneyim | Fiyatlandırma |
Virgin Galactic | Yörünge Altı | Uzay uçağı VSS Unity; ağırlıksızlık deneyimi; Dünya manzaraları | İlk depozito yaklaşık 200.000 pound |
Blue Origin | Yörünge Altı | New Shepard roketi; dikey kalkış ve iniş; 6 yolcu | Henüz bilet satışı yapılmıyor - planlar yakında açıklanacak |
SpaceX | Yörüngesel ve Ay Turizmi | Starship roketi; Ay'ın yanından geçiş ve Mars gezileri için planlar | Fiyatlar kamuya açıklanmadı; görevler 2025 ve sonrası için planlanıyor |
Orion Span | Alçak Dünya Yörüngesinde Uzay Oteli | Aurora Uzay İstasyonu; 6 turiste kadar konaklama imkanı | Rezervasyon maliyeti 7 milyon pounddan fazla |
Space Adventures | Yörüngeden ISS’ye | Uluslararası Uzay İstasyonuna yolculuk imkanı | Her yolculuk yaklaşık 20 milyon dolar |
RocketBreaks | Lüks Yörüngesel Uçuşlar | Sıfır yerçekimi uçuşları, yörünge tatilleri, kişiye özel paketler | Özel fiyatlandırma |
HALO Space | Stratosferik Balon Uçuşları | 40 km yüksekliğe kadar helyum balonu; panoramik manzaralar | Belirtilmemiş |
Uzaya Çıkan Turistler
Uzayda yaşam deneyimi oldukça özel bir tecrübe. Yeterli bütçesi ve hevesi olan herkesin mutlaka yaşamak isteyeceği aktivitelerden biri. Şaşırtıcı bir şekilde, günümüze kadar uzay turizmi yapan kişi sayısı 15’ten fazla. İşte uzaya çıkan turistlerin listesi:
Dennis Tito (ABD): İlk uzay turisti, 2001 yılında ISS'yi ziyaret etti.
Mark Shuttleworth (Güney Afrika): 2002 yılında ISS'yi ziyaret etti.
Gregory Olsen (ABD): 2005 yılında ISS'yi ziyaret etti.
Anousheh Ansari (İranlı-Amerikalı): 2006 yılında ISS'yi ziyaret etti.
Charles Simonyi (ABD/Macaristan): 2007 ve 2009 yıllarında ISS'yi iki kez ziyaret etti, bunu başaran tek turisttir.
Richard Garriott (ABD): 2008 yılında ISS'yi ziyaret etti.
Guy Laliberté (Kanada): 2009 yılında ISS'yi ziyaret etti.
Yusaku Maezawa (Japonya): 2021 yılında ISS'yi ziyaret etti.
Yozo Hirano (Japonya): 2021'de Maezawa ile birlikte ISS'yi ziyaret etti.
Chun Wang (Malta/Çin): 2025'te kutupları yörüngede dolaşan özel bir SpaceX uçuşu kiraladı.
Jannicke Mikkelsen (Norveç): 2025 SpaceX kutup yörüngesi uçuşunda film yapımcısı.
Rabea Rogge (Almanya): 2025 SpaceX kutup yörüngesi uçuşunda robotik araştırmacısı.
Eric Philips (Avustralya): 2025 SpaceX kutup yörüngesi uçuşunda kutup rehberi.
Cameron Bess (ABD)
Lane Bess (ABD)
Evan Dick (ABD)
Laura Shepard Churchley (ABD)
Dylan Taylor (ABD)
Barbara Barrett, Aleksey Dudin, Esther Dyson, Nik Halik, Sergei Kostenko, Alena Mordovina ve Shun Ogiso gibi bazı isimler, uçmamış turistler veya yedekler olarak listelenmiştir.
Uzay Turizmi Fiyatları
Uzay teknolojisi geliştirmenin veya uzay çıkmanın genel olarak ne kadar masraflı olduğunu hepimiz biliyoruz. Uzay turizmi ne kadar diye sorulduğunda bilimsel araştırmalardan ziyade turizm için uzaya çıkmak elbette çok pahalı olacak. Ortalama olarak en ucuz uçuşun alt yörünge için 200 bin dolar, en pahalı uçusun ise Ay yolculuğu için 100 milyon dolar olacağı tahmin ediliyor. Balonla yüksekliğe çıkmak ise neredeyse 150 bin dolar.
Fakat bu fiyatların hizmetin daha yaygınlaştığı zamanlarda olması mümkün. 2021 tarihinde, Blue Origin uzay uçuşu için ilk koltuk 28 milyon dolara açık artırmada satılmıştı.
Herkes İçin Uzay Turizmi Ne Zaman Mümkün Olacak?
Gelecekte uzay turizmi nasıl olacak diye düşündüğümüzde umut var. Herkes için uzay turizmi, bugünkü fiyatlar ve teknolojik sınırlamalar göz önünde bulundurulduğunda henüz tam anlamıyla mümkün değil, ancak önümüzdeki 10–20 yıl içinde daha ulaşılabilir hale gelmesi bekleniyor.
Yeniden kullanılabilir roket teknolojisi, maliyetleri hızla düşürüyor. Yüksek irtifa balonları gibi daha basit sistemlerle uzay sınırına yakın deneyimler daha ucuza sunulmaya başlandı. Uzay turizmine olan ilgi arttıkça, talep de arzı yönlendirecek ve fiyatlar zamanla daha erişilebilir seviyelere ineceği tahmin ediliyor.
Yorumlar